Het Rijk gaat tussen 2016 en 2019 zo’n 20% korten op het bijstandsbudget van de gemeente Gooise Meren. Deze financiële strop is het gevolg van tekortschietend lokaal beleid om uitkeringsgerechtigden aan werk te helpen. Terwijl het aantal bijstands-gerechtigden sinds 2007 landelijk met een kwart is gestegen, steeg dat in Bussum met 60%. Verantwoordelijk PvdA-wethouder Boekhoff mag zich dat aanrekenen. GroenLinks pleitte in mei 2015 in de Fusieraad van Bussum, Naarden en Muiden al voor een andere koers om meer mensen van bijstand naar werk te krijgen en het gat in de begroting te dichten. Gezien het sombere financiële beeld van Gooise Meren is dit alleen maar urgenter geworden.
Op 6 november 2015 presenteerden de wethouders Financiën van Bussum, Naarden en Muiden het financieel beeld Gooise Meren 2016. Daarin wordt de verwachting uitgesproken dat tussen 2016 en 2019 het rijksbudget bijstandsuitkeringen met ongeveer 20% gaat dalen. Bussum, Naarden en Muiden kregen in 2015 samen circa € 9,5 mln voor het verstrekken van bijstandsuitkeringen. Een korting van 20% zou daarmee neerkomen op een korting van circa €1,9 mln per jaar.
In de toelichting verklaren de wethouders de financiële strop door twee externe invloeden:
- een nieuwe verdeelsystematiek van het rijk om het budget te verdelen over alle gemeenten en
- de economische crisis.
Fractievoorzitter Dries Bartelink van GroenLinks Naarden vindt dit twee drogredenen. “Het rijk houdt rekening met de gevolgen van de economische crisis. Als landelijk het aantal bijstandsuitkeringen toeneemt, dan stijgt het totale budget voor alle gemeenten naar rato mee. Dat is dus geen argument. En de nieuwe verdeelsystematiek brengt juist aan het licht waar het echte probleem zit. Voorheen werd het budget voor het nieuwe jaar gebaseerd op de gemaakte kosten in het verleden. Het nieuwe model -dat door het Sociaal Cultureel Planbureau is ontwikkeld- is objectiever en houdt rekening met allerlei bevolkingskenmerken en de arbeidsmarktsituatie. De uitkomst van het model is daarmee een weerspiegeling van de gewogen prestaties van gemeenten. Gemeenten die het gezien de omstandigheden goed doen houden geld over en gemeenten die het slecht doen moeten zelf bijpassen”, aldus Bartelink.
De nieuwe verdeelsystematiek legt daarmee de vinger op de zere plek: Bussum, Muiden en Naarden hebben het de afgelopen jaren in vergelijking met andere gemeenten niet goed gedaan en krijgen daarvoor nu de rekening gepresenteerd. De cijfers laten dit ook zien. In de figuur is weergegeven hoe het aantal bijstandsklanten zich ontwikkeld heeft tussen januari 2007 en januari 2015 (bron: CBS).
Uit de figuur blijkt dat tussen 2007 en 2015 het aantal bijstandsgerechtigden in Nederland met circa 25% is toegenomen. Voor Bussum, Muiden en Naarden samen ligt dit percentage op 49%. Dit komt met name door Bussum waar in deze periode het aantal bijstandsklanten met maar liefst 60% is toegenomen. Voor 2015 wordt een verdere toename van circa 3,7% verwacht.
Bartelink (GroenLinks): “De ontwikkeling van het aantal bijstandsklanten in met Bussum is zorgwekkend. Tekortschietend beleid is helaas de echte verklaring voor de financiële strop waar Gooise Meren mee te maken krijgt. Dit mag vooral wethouder Boekhoff van de PvdA zich aanrekenen want hij is in Bussum sinds lange tijd verantwoordelijk voor zowel Financiën als Werk & Inkomen.”
De wethouders Financiën van Bussum, Naarden en Muiden hebben deze financiële strop niet verwerkt in het meerjarig financieel beeld voor Gooise Meren omdat er nog geen definitieve cijfers zijn. Wel wordt het als belangrijkste financiële risico aangemerkt in de financiële stukken en wordt de ambitie gesteld om tussen 2016 en 2019 het aantal bijstandsklanten met liefst 40% te reduceren. Dit wordt een haast onmogelijke opgave omdat het kabinet van VVD en PvdA de afgelopen jaren ook fors heeft bezuinigd op het budget voor re-integratieondersteuning.
GroenLinks wil dat uitstroom uit de bijstand topprioriteit van het nieuwe college wordt. “Het snel terugdringen van het aantal mensen in de bijstand zou prioriteit nr. 1 moeten zijn van het nieuw te vormen college. Werk in plaats van bijstand is goed voor de mensen die het aangaat en noodzakelijk om de begroting structureel op orde te krijgen”, aldus Bartelink.
GroenLinks pleitte in mei van dit jaar in de fusieraad van Naarden, Bussum en Muiden al voor een radicaal andere koers voor het re-integratiebeleid. Op 11 november 2015 deed Bartelink dit nog eens in de gemeenteraad van Naarden. “Het roer moet heel snel om. De afgelopen jaren is in het land veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar effectiviteit van re-integratietrajecten. Daaruit komt naar voren dat relatief dure trajecten bij SW-bedrijven en andere externe re-integratiebureaus veelal meer kosten dan ze opleveren. En laat nu dit juist de weg zijn die dit jaar in Gooise Meren is gekozen door de wethouders Boekhoff (PvdA) en Van Meerten (VVD). GroenLinks heeft zich daar in de fusieraad als enige partij tegen verzet.”
Wat volgens Bartelink beter werkt is om werkgevers met loonkostensubsidies op maat te verleiden. Ook is het belangrijk om de kwaliteit van de diagnose te verbeteren zodat de aandacht wordt gericht op juiste mensen en er geen tijd en geld verloren gaat aan niet-passende dienstverlening. En het belangrijkste is om meer en vakkundiger gesprekken te voeren met bijstandsgerechtigden. Bartelink: “Uit onderzoek blijkt dat het vinden van duurzaam werk met name afhangt van iemands intrinsieke motivatie en het hebben van een reëel zelfbeeld over de kansen op de arbeidsmarkt. Want de mensen die nu in de bijstand zitten met perspectief op werk zullen het uiteindelijk zelf moeten doen. Er is veel winst te boeken door via het voeren van meer en vakkundiger gesprekken de kracht en kwaliteiten van het individu aan te boren. Deze motiverende aanpak is goed voor de mensen en daarmee ook goed voor Gooise Meren.”