Mooie zwanen?

De reclame uit de jaren negentig was prachtig: schitterende witte knobbelzwanen die in formatie neerdaalden op een meertje, om daar vervolgens rond te zwemmen en uiteindelijk op te stijgen de verte tegemoet: “Verre vliegvakanties met KLM”. We zijn 27 jaar verder en weten dat KLM-zwanen niet alleen maar voor mooie vergezichten zorgen. Integendeel. 

Verstoorde balans

Het verhaal van Schiphol gaat over de verstoorde balans, waarbij economie en vliegverkeer konden groeien ten koste van de leefomgeving, gezondheid en het maatschappelijk belang. Een verhaal over de vele woningen die tijdens ongekende woningnood niet gebouwd kunnen worden, over slaap- en gezondheidsproblemen bij omwonenden en over de grootschalige natuur- en milieuschade in tijden van een ontwrichtende klimaatcrisis. Het is tijd om het sprookje van de luchtvaartsector door te prikken en een gezond luchtvaartbeleid te voeren met oog voor mens, natuur, economie en maatschappij. 

Het moet eerlijker: een serieuze vermindering van het vliegen met 20%

Zelfs het kabinet begint te voelen dat het niet langer zo kan. In juni 2022 kondigde minister Harbers aan dat wordt ingezet op een reductie van slechts 12 % van het aantal vliegbewegingen. Hoe die krimp wordt ingevuld is nog totaal niet duidelijk. PvdA en GroenLinks vinden dat we moeten inzetten op ‘eerlijke krimp’: een serieuze reductie van ten minste 20 % van het aantal vliegbewegingen, zo nodig meer. Bij het schrappen van die vluchten moet het uitgangspunt zijn om meer ruimte te creëren voor woningbouw in de gemeenten rondom Schiphol en tegelijkertijd om overlast en uitstoot zoveel mogelijk te verminderen. Bijvoorbeeld door drukke banen minder te gebruiken en alternatieven optimaal te benutten.

Schiphol verhindert woningbouw

De wooncrisis raakt het hele land. Zeker ook in de regio van Schiphol, waar bijna 3 miljoen mensen wonen, van Katwijk tot Lelystad. De ruimte om meer woningen te bouwen is schaars. Nu al hebben Amsterdam en omliggende gemeenten veel moeite om plek voor nieuwe woningen te vinden. Het leggen van deze al complexe puzzel wordt haast onmogelijk gemaakt, door een bijna onoverkomelijke drempel: Schiphol. En alsof dat nog niet genoeg was, staat ook de stikstofuitstoot van de luchthaven de woningbouw in de weg, zo bevestigt de uitspraak van de Raad van State. Er is maar één oplossing: minder vliegen. Dat leidt tot minder uitstoot van CO2, fijnstof en stikstof. Ook de opening van Lelystad Airport moet daarom van tafel.

Naar meer duurzaam werk

Werkgelegenheid wordt vaak aangehaald om de groei van Schiphol te legitimeren. Uit onderzoek blijkt echter: werkgelegenheid verdwijnt niet, maar verschuift. Daarbij vinden GroenLinks en PvdA dat we als maatschappij moeten accepteren dat de transitie naar een duurzamere samenleving zorgt dat werkgelegenheid in vervuilende sectoren verdwijnt. Het is een taak voor de politiek om te zorgen dat zij goed en duurzaam werk daarvoor terug kunnen krijgen.

Beginnen met verminderen van vluchten

Als we niet inzetten op eerlijke reductie met oog voor mens en natuur, betekent Schiphol de zwanenzang van onze regio. Wat ons betreft beginnen we bij het schrappen van vluchten in en aan de randen van de nacht. We moeten inzettten op alternatieven zoals internationaal treinverkeer. De verdeling van de resterende vluchten over de landingsbanen moet zo ingezet worden dat de leefbaarheid verbetert en dat er meer woningen gebouwd kunnen worden. 

Niet meer pappen en nathouden en ontzien

De luchtvaart mag geen aparte status meer hebben in ruimtelijke regelgeving. Duidelijke grenzen en echte handhaving; niet door Schiphol zelf maar door het rijk, met inzicht en controle door lokale overheden.  Via een burgerberaad moeten bestaande en toekomstige bewoners (woningzoekenden uit de regio) meer zeggenschap krijgen over de toemomst van de luchthaven.

Werk maken van oplossingen

Eerlijke krimp van Schiphol verbetert de leefkwaliteit in onze gemeenten en provincies en helpt in het bestrijden van de klimaatcrisis, ecologische crisis en wooncrisis. Hoe eerder we actie ondernemen, hoe sneller we werk kunnen maken van de oplossingen. En wie weet kunnen we dan weer dromen over vergezichten.

Zie ook het MANIFEST van GroenLinks en de PvdA Eerlijke krimp: beperk het vliegverkeer, ruim baan voor natuur, gezondheid & woningbouw